استانداردهای نصب خاموش کننده ها

در نصب خاموش کننده‌ها در ساختمان‌ها، استانداردهای اولیه حائز اهمیت بسیاری است که توسط کارشناسان ایمنی و آتش‌نشانی باید رعایت گردد. توزیع یکنواخت خاموش کننده‌ها از جمله اصول اساسی است که در نظر گرفته می‌شود. این بدان معناست که خاموش کننده‌ها باید به نحوی در سراسر ساختمان گسترده شوند تا در مواجهه با حوادث آتش‌سوزی، امکان دستیابی سریع به آنها افزایش یابد. در نصب خاموش کننده ها باید موارد زیر مدنظر باشد:

• عدم وجود موانع موقت: عدم وجود موانع موقت نیز یکی دیگر از اصول اساسی است که در نصب خاموش کننده‌ها باید مدنظر قرار گیرد. این به معنای جلوگیری از وجود هر گونه موانع موقتی مانند جعبه‌ها یا میزها در مسیر دسترسی به خاموش کننده‌ها است.
• نزدیکی به ورودی ها و خروجی ها:  نزدیکی به ورودی‌ها و خروجی‌ها نیز یک فاکتور حیاتی است. خاموش کننده‌ها باید در نقاطی استراتژیکی و نزدیک به ورودی‌ها و خروجی‌های ساختمان نصب شوند تا در شرایط اضطراری، افراد بتوانند به سرعت از آنها استفاده کنند.
• محفوظ بودن کپسول ها از رنگ و آسیب های محیطی و ضربه خوردن:  نکته مورد بررسی محافظت کپسول‌ها از رنگ و آسیب‌های محیطی و ضربه‌خوردن است. کپسول‌ها و وسایل نگهداری خاموش کننده باید در شرایط محیطی مناسب نگهداری شوند تا عمر مفید خاموش کننده‌ها حفظ شود و از تأثیرات محیطی، مانند نور مستقیم آفتاب، محافظت شود.

رعایت این استانداردها در نصب خاموش کننده‌ها بهبود ایمنی ساختمان‌ها در مقابل حوادث آتش‌سوزی را تضمین می‌کند و نقش مهمی در حفظ امنیت و سلامت افراد در محیط کار و زندگی ایفا می‌کند.

استاندارد خاموش ‌کننده‌ ها

خاموش ‌کننده‌های آتش‌نشانی به دو نوع دستی و خودکار تقسیم می‌شوند. استانداردهایی که برای نصب خاموش‌ کننده‌ها وجود دارد، شامل الزامات فنی و ایمنی است که به‌ منظور اطمینان از کارایی و دسترسی به این تجهیزات طراحی شده‌اند. یکی از مهم‌ترین استانداردها، استاندارد NFPA (National Fire Protection Association) است که در اکثر کشورهای دنیا به‌ عنوان مرجع اصلی شناخته می‌شود. این استانداردها شامل موارد زیر است:

• نوع خاموش‌کننده: انتخاب نوع خاموش ‌کننده بستگی به نوع حریق (A، B، C، D، K) دارد.
• شعاع پوشش‌دهی: مشخص کردن شعاعی که هر خاموش ‌کننده تحت پوشش قرار می‌دهد، بر اساس نوع و اندازه آن.
• قابلیت دسترسی: خاموش ‌کننده‌ها باید در نقاط قابل دسترسی و روشن نصب شوند تا در مواقع اضطراری به‌ راحتی قابل استفاده باشند.
• نصب در مکان‌های مناسب: مانند نزدیکی درب‌های ورودی و خروجی یا در نقاطی که احتمال وقوع حریق بیشتر است.

دستورالعمل خاموش ‌کننده‌ های دستی

خاموش‌ کننده‌های دستی باید به‌ گونه‌ای نصب شوند که بتوان به‌ سرعت و به ‌راحتی به آن‌ها دسترسی داشت. دستورالعمل‌های نصب شامل موارد زیر است:

• فاصله نصب مناسب: فاصله بین خاموش ‌کننده‌ها باید به‌ گونه‌ای باشد که افراد در صورت بروز حریق، به‌ راحتی به نزدیک‌ترین خاموش ‌کننده دسترسی پیدا کنند. این فاصله به نوع حریق و وزن خاموش ‌کننده بستگی دارد.
• نصب در ارتفاع مناسب: خاموش ‌کننده‌های کمتر از ۱۸ کیلوگرم باید در ارتفاعی بین ۱ تا ۱.۵ متر نصب شوند و خاموش‌ کننده‌های سنگین‌تر باید در ارتفاع ۱ متر از سطح زمین قرار گیرند.
• نصب در مکان‌هایی که از نظر ایمنی مناسب هستند: خاموش ‌کننده‌ها نباید در معرض نور مستقیم خورشید، باران یا برف قرار گیرند. همچنین باید از قرار دادن آن‌ها در کنار مواد اشتعال‌زا خودداری شود.
• نصب در نزدیکی نقاط خطرناک: در مکان‌هایی که خطر حریق بیشتر است، مانند آشپزخانه‌ها یا کارگاه‌های صنعتی، باید خاموش ‌کننده‌ها نصب شوند.

نحوه محاسبه تعداد خاموش‌ کننده ‌های دستی

برای محاسبه تعداد خاموش‌کننده‌های دستی مورد نیاز در یک ساختمان یا محیط کاری، باید عوامل مختلفی مانند نوع خطر، ابعاد محل، و نوع خاموش‌کننده مد نظر قرار گیرد. استانداردهای مختلفی برای این کار وجود دارد که مهم‌ترین آنها استانداردهای NFPA و آیین‌نامه‌های ملی هر کشور است. در زیر یک روش کلی برای محاسبه آورده شده است:

1. تعیین کلاس حریق

ابتدا باید نوع مواد قابل اشتعال و کلاس حریق در محیط مورد نظر مشخص شود. خاموش‌کننده‌ها برای کلاس‌های مختلف حریق طراحی شده‌اند:

• کلاس A: مواد جامد مانند چوب، کاغذ و پارچه

• کلاس B: مایعات قابل اشتعال مانند بنزین و الکل

• کلاس C: تجهیزات الکتریکی

• کلاس D: فلزات قابل اشتعال

• کلاس K: روغن‌ها و چربی‌های آشپزخانه

2. محاسبه مساحت مورد نیاز پوشش

استانداردهای NFPA و آیین‌نامه‌های محلی معمولاً حداکثر مساحتی که یک خاموش‌کننده می‌تواند پوشش دهد را مشخص می‌کنند. برای مثال:

• برای حریق کلاس A، هر خاموش‌کننده می‌تواند بین 75 تا 100 متر مربع را پوشش دهد.

• برای حریق کلاس B، میزان پوشش بستگی به ظرفیت و نوع خاموش‌کننده دارد و اغلب به صورت بر حسب ظرفیت وزنی و یا حجم خاموش‌کننده تعیین می‌شود.

3. موقعیت و فواصل دسترسی

بر اساس استانداردها، خاموش‌کننده‌ها باید در فواصل مشخصی از هم نصب شوند تا در صورت نیاز دسترسی سریع به آنها ممکن باشد. این فواصل برای خاموش‌کننده‌های کلاس A به طور معمول 30 متر است. برای کلاس‌های B و C ممکن است متفاوت باشد.

4. تعیین نوع و ظرفیت خاموش‌کننده‌ها

ظرفیت خاموش‌کننده باید متناسب با نوع و میزان خطر باشد:

• خاموش‌کننده‌های کف یا آب‌پاش برای حریق‌های کلاس A

• خاموش‌کننده‌های کف یا فوم برای حریق‌های کلاس B

• خاموش‌کننده‌های CO2 یا پودر برای حریق‌های کلاس C

5. محاسبه تعداد خاموش‌کننده‌ها

پس از تعیین نوع و ظرفیت خاموش‌کننده، باید تعداد خاموش‌کننده‌های مورد نیاز برای پوشش مساحت تعیین‌شده محاسبه شود.

6. ملاحظات اضافی

• موانع: ممکن است نیاز به افزایش تعداد خاموش‌کننده‌ها در صورت وجود موانع و دیوارها باشد.

• نقاط خطر خاص: برخی مکان‌ها (مثل آشپزخانه‌ها، اتاق‌های الکتریکی) نیاز به خاموش‌کننده‌های خاص دارند.

• ارتفاع و دسترسی: خاموش‌کننده‌ها باید در ارتفاع مناسب و در نزدیکی خروجی‌های اضطراری نصب شوند.

با این روش کلی، می‌توانید تعداد خاموش‌کننده‌های مورد نیاز برای هر مکان را به دست آورید.

ارتفاع استاندارد نصب کپسول آتش ‌نشانی

نصب خاموش ‌کننده‌ها در ارتفاع مناسب، به‌ منظور تسهیل در دسترسی و کارایی آن‌ها بسیار مهم است. طبق استاندارد NFPA، ارتفاع نصب کپسول‌ها بستگی به وزن و نوع آن‌ها دارد:

• کپسول‌های با وزن کمتر از ۴۰ پوند (۱۸ کیلوگرم): باید در ارتفاعی بین ۱ تا ۱.۵ متر از سطح زمین نصب شوند تا افراد با گروه‌های سنی مختلف بتوانند به آن‌ها دسترسی پیدا کنند.
• کپسول‌های با وزن بیشتر از ۴۰ پوند: باید به‌ گونه‌ای نصب شوند که سر کپسول در ارتفاع ۱ متر از سطح زمین قرار گیرد.
• خاموش ‌کننده‌های سیار (چرخ‌دار): باید حداقل ۱۰ سانتی‌متر از کف زمین فاصله داشته باشند تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود.

ارتفاع نصب خاموش کنند ها با توجه به وزن آن ها

با توجه به استاندارد NFPA  ارتفاع نصب خاموش کنند ها با توجه به وزن آن ها به شرح ذیل میباشد :

•  خاموش کنند هایی با وزن کمتر از 18 کیلوگرم باید به گونه ای نصب شوند که سر خاموش کننده در ارتفاع بالاتراز 1.5 متر از کف قرار گیرد .
•  خاموش کننده هایی با وزن بیشتر از 18 کیلوگرم باید به گونه ای نصب شوند که سر خاموش کننده در ارتفاع بالاتر از 1 متر از کف قرار گیرند . 
•  کلیه خاموش کنند های موجود ، به هر صورتی که نصب شوند ویا به صورت سیار باشند باید حداقل  به میزان 10 سانتی متر از کف قرار گیرند .

استانداردهای موجود برای تعیین تعداد کپسولها بر اساس استاندارد سازمان بیمه، مناطق مورد بررسی قرارگرفته و به سه ناحیه پرخطر، متوسط و کم خطر تقسیم میشوند و با احتساب این مناطق تعداد خاموش کننده مورد نیاز محاسبه میگردد. 

استاندارد موسسه کل پیشگیری از حریق NFPA

سطح پوشش دهنده هر کپسول بر اساس حداکثر فاصله دسترسی به دست می آید .حداکثر فاصله دسترسی به کپسولها بر اساس نوع کپسول و سایز آنها متفاوت است. فاصله دسترسی کپسول های آتشنشانی مطابق NFPA10

• کلاس A جامدات برابر ۲۳ متر
• کلاس B مایعات برابر ۱۵ متر
• کلاس C تجهزات برقی و .....برابر ۱۵متر
•  کلاس D فلزات قابل اشتعال برابر ۲۳ متر
•  کلاس K حریق روغن و چربی برابر ۹ متر

تبصره : البته کلاس B اگر شامل حریق های گازی باشد، فاصله دسترسی ۹ متر می باشد.