محتویات کپسول آتش نشانی

کپسول آتش نشانی یکی از بهترین راه ها در جهت خاموش کردن آتش بوده؛ زیرا مانع از رسیدن اکسیژن به آتش خواهد شد. این کپسول به عنوان یکی از تجهیزات مهم اطفای حریق، از محتویات مختلفی تشکیل شده است که هر کدام از آنها برای اطفای آتش سوزی های متنوعی کاربرد دارند. لذا در ادامه قصد داریم محتویات کپسول آتش نشانی که شامل مواد تشکیل دهنده و فرمولاسیون آن می شود را به طور مختصر بیان کنیم.  

مواد تشکیل دهنده پودر کپسول آتش نشانی

مواد تشکیل دهنده پودر کپسول آتش نشانی که به خاموش کننده های پودری نیز شناخته شده هستند، به دو دسته پودر شیمیایی و پودر خشک تقسیم می شوند. پودر شیمیایی نوعی گرد یا پودر بسیار نرم بوده که از ترکیب یک یا چند ماده شیمیایی به وجود می آید. البته برخی از افزودنی ها را به آن می افزایند، تا در برابر چسبندگی، رطوبت و گرما مقاوم باشند.

این مواد بر اساس این که برای مبارزه با چه حریقی مورد استفاده قرار می گیرند، انواع مختلفی دارند که مهم ترین آنها پودر بی کربنات سدیم (جوش شیرین)، بی کربنات پتاسیم، بی کربنات پتاسیم با بنیان اوره، کلرید پتاسیم، فسفات آمونیوم و مانکس هستند که توضیحات آنها به شرح زیر است:

• حدود 97 درصد از پودر شیمیایی معمولی را بی کربنات سدیم تشکیل می دهد. از پودر بی کربنات سدیم یا جوش شیرین برای مبارزه با آتش سوزی های نوع B، C و E مورد استفاده قرار می گیرد. منظور از آتش سوزی نوع B، مایعات قابل اشتعال هستند، اما آتش سوزی نوع C همان گازهای قابل اشتعال است. تجهیزات الکتریکی برق دار با ولتاژ معین نیز از آتش سوزی نوع C محسوب می شوند.

مواد تشکیل دهنده کپسول آتش نشانی

بی کربنات پتاسیم، بی کربنات پتاسیم با بنیان اوره و کلرید پتاسیم نیز برای مبارزه با آتش سوزی های نوع B، C و E مناسب هستند.

فسفات آمونیوم یکی دیگر از انواع پودرهای خاموش کننده شیمیایی بوده که به پودر چند حالته نیز معروف است. این پودر خاموش کننده همانند سایر پودرها برای مبارزه با آتش سوزی های نوع B، C و E مورد استفاده قرار می گیرند با این تفاوت که برای آتش سوزی های نوع A (مواد جامد قابل اشتعال ) نیز مناسب هستند. بر روی این خاموش کننده ها حروف A.B.C درج شده است؛ به همین دلیل به آنها پودر A.B.C نیز می گویند. 

مانکس از ترکیب اوره و بی کربنات یا کربنات دو پتاس تشکیل شده است. این پودر در مقایسه با سایر پودرها موثرتر است؛ زیرا در برخورد با حرارت به سرعت تجزیه شده و به ذرات کوچکتری تبدیل می شود.

پودر خشک به عنوان یکی از مواد تشکیل دهنده کپسول آتش نشانی تنها برای مبارزه با آتش سوزی نوع D مناسب بوده؛ یعنی از آنها برای مبارزه با فلزات قابل اشتعال استفاده خواهند کرد؛ به همین دلیل آنها با پودر شیمیایی تفاوت دارند. ترکیبات به کار رفته در این پودر همانند پودر شیمیایی متنوع است اما از مهم ترین آنها می توان به خاموش کننده پودری و خاموش کننده های دی اکسید کربن اشاره کرد.

از خاموش کننده پودری که دارای اندازه های مختلفی می باشند در جهت خاموش کردن مایعات شعله ور مختلفی نظیر نفت، روغن و آتش های الکتریکی استفاده می شود. در خاموش کننده نوع دوم، گاز دی اکسید کربن تحت فشار به مایع تبدیل می شود سپس در هنگام عمل به صورت گاز خارج می شود. 

فرمولاسیون پودر کپسول آتش نشانی

به دستورالعمل های ساخت پودر کپسول آتش نشانی، فرمولاسیون می گویند. این فرمولاسیون برای پودرهای شیمیایی به سه بخش کلی دسته بندی می شود. یکی از آنها مربوط به فرمولاسیون خاموش کننده آتش اختصاصی بوده که کیفیت و قیمت بالاتری دارد. این فرمولاسیون توسط یک شخص یا سازمان ساخته خواهد شد.

نوع دیگر آن، فرمولاسیون خاموش کننده آتش رایگان است. این فرمولاسیون همان طور که از نامشان مشخص است، نیاز به هیچ گونه هزینه ای ندارد اما از کیفیت پایینی برخوردار هستند. فرمولاسیون پودر کپسول آتش نشانی استاندارد از دیگر انواع فرمولاسیون ها بوده که فرمولاسیون استانداردی محسوب می شود. این فرمولاسیون توسط تعدادی از متخصصان ساخته می شود؛ به همین دلیل دارای کیفیت بالایی است.

مواد داخل کپسول آتش نشانی

محتویات کپسول‌های آتش نشانی شامل انواع مختلفی از مواد خاموش ‌کننده است که بسته به نوع و کاربرد کپسول، متفاوت است. این مواد معمولا به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

• گازها: مانند کربن دی‌اکسید (CO2) و هوای خشک.
• پودرهای شیمیایی: که شامل بی‌کربنات سدیم، کلرید پتاسیم و مانکس می‌شود.
• مایعات: مانند آب و فوم که در برخی کپسول‌ها استفاده می‌شود.

هر کدام از این مواد دارای ویژگی‌ها و مزایای خاص خود هستند که در شرایط مختلف به کار می‌روند.

ترکیبات کپسول آتش نشانی

ترکیبات کپسول‌های آتش نشانی بسته به نوع آتش و نیاز به اطفا حریق متفاوت است. به طور کلی، ترکیبات موجود در کپسول‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• بی‌کربنات سدیم

بی‌کربنات سدیم (NaHCO₃) یکی از پودرهای شیمیایی موثر در کپسول‌های آتش نشانی است که برای اطفا حریق‌های کلاس A (مواد جامد قابل اشتعال) و کلاس B (مایعات قابل اشتعال) طراحی شده است. این پودر با خفه کردن آتش و تولید دی‌اکسیدکربن، به خاموش کردن حریق کمک می‌کند. هنگام استفاده، بی‌کربنات سدیم با حرارت واکنش نشان داده و دی‌اکسیدکربن آزاد می‌کند که این گاز با کاهش سطح اکسیژن در محیط، آتش را خاموش می‌کند. این پودر به دلیل غیرسمی بودن و عدم خورندگی، برای استفاده در محیط‌های مختلف از جمله آشپزخانه‌ها و کارگاه‌ها مناسب است.

• فسفات آمونیوم

فسفات آمونیوم (NH₄)₃PO₄ یکی دیگر از پودرهای شیمیایی است که به دلیل خاصیت خورندگی کم و کارایی بالا در اطفاء حریق‌ها به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ترکیب برای حریق‌های کلاس A، B و C (گازها و مایعات قابل اشتعال) مؤثر است. فسفات آمونیوم با ایجاد یک لایه محافظ روی سطح آتش، مانع از رسیدن اکسیژن به آتش می‌شود و در نتیجه حریق را خاموش می‌کند. این پودر به عنوان یک عامل خنک‌کننده نیز عمل می‌کند و دمای آتش را کاهش می‌دهد. به دلیل خاصیت کم‌خورندگی و نداشتن اثرات مضر بر روی تجهیزات، فسفات آمونیوم گزینه‌ای ایده‌آل برای استفاده در محیط‌های صنعتی و تجاری محسوب می‌شود.

• فوم

فوم که ترکیبی از آب و مواد شیمیایی است، به عنوان یک خاموش‌کننده موثر در کپسول‌های آتش نشانی شناخته می‌شود. این ترکیب به ایجاد یک لایه حفاظتی بر روی آتش کمک می‌کند و با خفه کردن آن، مانع از رسیدن اکسیژن به شعله می‌شود. فوم برای خاموش کردن حریق مایعات قابل اشتعال، مانند بنزین و روغن‌ها بسیار موثر است. وقتی فوم بر روی سطح مایع ریخته می‌شود، لایه‌ای از هوای محبوس شده تشکیل می‌دهد که مانع از تبخیر مایع و در نتیجه کاهش احتمال شعله‌ور شدن دوباره می‌شود. به این ترتیب، فوم نه تنها آتش را خاموش می‌کند بلکه از بازگشت آن نیز جلوگیری خواهد کرد.

• مانکس

مانکس یکی از بهترین خاموش ‌کننده‌های پودری است که با ترکیب اوره و بی‌کربنات تولید می‌شود. این پودر در مواجهه با حرارت به ذرات کوچک‌تری تبدیل می‌شود که این امر اثرگذاری آن را افزایش می‌دهد. مانکس برای اطفا حریق‌ مایعات و جامدات قابل اشتعال بسیار موثر است.

گاز موجود در کپسول آتش نشانی

گازهای موجود در کپسول‌های آتش نشانی عمدتا شامل کربن‌دی‌اکسید و هوای خشک هستند. این گازها به دلیل ویژگی‌های خاص خود در اطفا حریق بسیار موثر هستند.

• کربن‌دی‌اکسید (CO₂)

کربن‌دی‌اکسید یکی از پرکاربردترین گازها در کپسول‌های آتش نشانی است. این گاز به دلیل قابلیت خود در کاهش سطح اکسیژن محیط، به طور کاربردی آتش را خفه می‌کند. وقتی کربن‌دی‌اکسید بر روی آتش ریخته می‌شود، به سرعت اکسیژن موجود را جایگزین کرده و به این ترتیب شعله را خاموش می‌کند. یکی از مزیت‌های بزرگ کربن‌دی‌اکسید این است که هیچ گونه آسیب زیست ‌محیطی ایجاد نمی‌کند و بر خلاف آب، هیچ گونه رطوبتی بر جای نمی‌گذارد. این ویژگی آن را به گزینه‌ای مناسب برای خاموش کردن آتش‌های الکتریکی و مواد شیمیایی تبدیل می‌کند.

• هوای خشک

هوای خشک نیز به عنوان یکی دیگر از گازهای موثر در کپسول‌های آتش نشانی شناخته می‌شود. این نوع گاز عمدتا در کپسول‌های مخصوص آتش‌های کلاس A و B استفاده می‌شود. هنگام تخلیه هوای خشک، به دلیل فرآیندهای فیزیکی، دما به شدت کاهش می‌یابد. این امر باعث می‌شود که شلنگ تخلیه به شدت سرد شود، درنتیجه استفاده از آن نیاز به احتیاط دارد. اگرچه هوای خشک به خوبی آتش را خفه می‌کند؛ اما کاربران باید از تماس مستقیم با شلنگ و گاز خودداری کنند تا از سوختگی جلوگیری شود.

پودر داخل کپسول آتش نشانی چیست

پودر داخل کپسول‌های آتش نشانی شامل مجموعه‌ای از مواد شیمیایی است که به عنوان عوامل خاموش‌کننده در مقابله با حریق‌ها استفاده می‌شوند. از جمله این مواد می‌توان به بی‌کربنات سدیم، بی‌کربنات پتاسیم، کلرید پتاسیم، فسفات آمونیوم و مانکس اشاره کرد.

بی‌کربنات سدیم به جوش‌شیرین معروف است. پتاسیم، در صنایع نفت و گاز کاربرد دارد و برای خاموش کردن آتش‌های مشابه نیز مناسب است. کلرید پتاسیم به صورت نمک در کپسول‌ها استفاده می‌شود و عملکرد بهتری نسبت به سایر پودرها دارد. فسفات آمونیوم، به دلیل خورندگی بالا، باید با احتیاط استفاده شود و برای اطفا حریق‌های جامد، مایع و گاز قابل اشتعال کاربرد دارد.

مانکس که از ترکیب اوره و بی‌کربنات تشکیل می‌شود، در برابر حرارت به سرعت تجزیه می‌شود و اثرگذاری بالاتری دارد. این ترکیبات به‌ طور ویژه برای اطفا حریق‌های مختلف طراحی شده‌اند و آگاهی از ویژگی‌های هر یک می‌تواند به انتخاب مناسب و موثر کپسول آتش نشانی کمک کند. در نتیجه، شناخت دقیق از این مواد و کاربردهای آن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند در هنگام بروز حریق، ایمنی و کارایی را افزایش دهد.

مضرات پودر کپسول آتش نشانی

پودرهای شیمیایی موجود در کپسول‌های آتش نشانی به عنوان مواد اصولی در اطفا حریق شناخته می‌شوند؛ اما در کنار کارایی و کاربردهای مختلف، مضرات و خطراتی نیز وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرند.

• خورندگی

یکی از مشکلات عمده استفاده از پودرهای شیمیایی، خاصیت خورندگی برخی از آن‌ها است. به عنوان مثال، کلرید پتاسیم و فسفات آمونیوم می‌توانند به تجهیزات و سطوح آسیب بزنند. این خورندگی می‌تواند منجر به خرابی تجهیزات حساس، مانند دستگاه‌های الکتریکی و ابزارآلات صنعتی شود. بنابراین، در مکان‌هایی که تجهیزات گران ‌قیمتی وجود دارد، باید با احتیاط از این نوع پودرها استفاده کرد.

• آلودگی

پودرهای شیمیایی ممکن است باعث آلودگی محیط و ایجاد مشکلات تنفسی برای افراد شوند. استنشاق مقادیر زیاد این پودرها، می‌تواند به علائم تنفسی، مانند سرفه و تنگی نفس منجر شود. این مسئله در فضاهای بسته و با مقدار هوای کم، جدی‌تر است. بنابراین، استفاده از تجهیزات حفاظتی و تهویه مناسب در هنگام استفاده از کپسول‌های آتش نشانی با پودرهای شیمیایی ضروری خواهد بود.

• عدم کارایی در برخی شرایط

در شرایط خاص، مانند آتش‌های مایع، پودرهای شیمیایی ممکن است نتوانند به خوبی عمل کنند. در این موارد، دیگر روش‌های اطفا حریق، مانند استفاده از فوم یا کربن‌دی‌اکسید، می‌توانند گزینه‌های بهتری باشند، لذا شناخت نوع آتش و انتخاب مناسب‌ترین روش اطفا حریق اهمیت زیادی دارد.

حرف C بر روی کپسول های آتش نشانی نشان دهنده چه چیزی است؟

حرف C بر روی کپسول‌های آتش نشانی به حریق‌های کلاس C اشاره دارد که ناشی از جریان الکتریسیته هستند. این نوع حریق می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله مدار کوتاه، سیم‌کشی معیوب یا بار الکتریکی بیش از حد در تجهیزات الکتریکی رخ دهد. حریق‌های کلاس C معمولا در وسایلی مانند لوازم خانگی، تابلوهای برق، سیستم‌های کامپیوتری و هر گونه تجهیزات الکتریکی دیگر که به شبکه برق متصل هستند، ایجاد می‌شوند.

استفاده از کپسول‌های آتش نشانی مناسب برای خاموش کردن حریق‌های کلاس C بسیار حیاتی است. کپسول‌های حاوی دی‌اکسید‌کربن (CO₂) و پودرهای شیمیایی خشک به عنوان گزینه‌های موثر برای مهار این نوع آتش شناخته می‌شوند. دی‌اکسید‌کربن با حذف اکسیژن از محیط، آتش را خاموش می‌کند و به دلیل سرمای خود، می‌تواند به خنک شدن ماده در حال اشتعال نیز کمک نماید. از سوی دیگر، پودرهای شیمیایی خشک مانند مونوآمونیوم فسفات یا بی‌کربنات پتاسیم نیز می‌توانند با جلوگیری از واکنش بین اکسیژن و ماده سوختی، آتش را مهار کنند.

از آنجایی که بسیاری از تولید کنندگان و عرضه کنندگان آتش نشانی اقدام به کپسول های تقلبی خواهند کرد، بهتر است آنها را از جاهای مطمئن خریداری نمایید. شرکت ایمن سازان سپهر نماینده فروش محصولات با نام بیوورسال است که آنها را با مناسب ترین قیمت و کیفیت ارائه می دهد. لذا می توانید با اطمینان کامل این محصول را از آنها خریداری نمایید.